D3. Periodiek verward denken of alertheid

Bedoeling:

Het doel is de registratie van gedragssymptomen die op de aanwezigheid van een delier zouden kunnen wijzen. Een delier wordt vaak door een te behandelen aandoening veroorzaakt, zoals een infectie, of treedt op als een reactie op medicatie.

De kenmerken van een delier uiten zich vaak in het gedrag en kunnen daarom waargenomen worden. Verstoord denken kan zich bijvoorbeeld uiten in irrelevante, incoherente spraak. Andere gedragingen worden in de definities hieronder besproken.

Een recente en misschien snelle cognitieve achteruitgang is kenmerkend voor een delier (acute verwardheid), dat omkeerbaar kan zijn als het tijdelijk opgespoord en behandeld wordt. Symptomen van een delier zijn vaak makkelijker op te sporen bij patiënten die bij het begin van het onderzoek een intacte cognitieve functie hebben. Wanneer de patiënt vóór het onderzoek al cognitieve stoornissen had of gedragssymptomen (bijv. rusteloosheid, roepen) vertoonde, is het moeilijker om symptomen van een delier op te sporen. Ondanks die moeilijkheid is het bij dergelijke patiënten toch mogelijk om symptomen van een delier op te sporen door goed te letten op recente veranderingen in het normale functioneren. Een patiënt die bijvoorbeeld gewoonlijk luidruchtig of uitdagend is kan plots rustig, lethargisch en onoplettend worden. Omgekeerd kan iemand die normaal rustig en tevreden is opeens rusteloos en luidruchtig worden. Ook kan een patiënt die gewoonlijk zijn/haar weg in het ziekenhuis vindt ineens beginnen te verdwalen.

Het is belangrijk om te weten dat de toestand van patiënten met een delier vaak van uur tot uur varieert. Patiënten met een delier kunnen nu en dan schijnbaar ‘normale’ periodes hebben. Daarom is het van essentieel belang om, wanneer er ook maar een beetje vermoed wordt dat de patiënt geestelijk labiel is, te spreken met anderen die gedurende de voorbije 24 uur voor de patiënt gezorgd hebben.

Definities:

• a. Gemakkelijk afgeleid – bijv., heeft soms moeite de aandacht erbij te houden; dwaalt af

• b. Episodes van onsamenhangend praten - bijv., kraamt onzinnige irrelevante dingen uit, springt van de hak op de tak, verliest gedachtegang

• c. Geestelijk functioneren wisselt in de loop van de dag - bijv., soms beter, soms slechter

Procedure:

Praat met de patiënt op een uiterst zorgvuldige manier en let op elk symptoom. Daar die symptomen van uur tot uur kunnen variëren, is het belangrijk om ook met personeelsleden te spreken die gedurende de voorbije 24 uur voor de patiënt gezorgd hebben. Het is niet ongewoon dat bepaalde symptomen tijdens het gesprek met de patiënt afwezig en op andere momenten (vooral ’s nachts) aanwezig zijn. Kijk daarom in het medisch dossier van de patiënt, aangezien het niet altijd mogelijk is om bijvoorbeeld met het nachtpersoneel te praten. Om te bepalen of de huidige geestelijke toestand van de patiënt afwijkt van zijn/haar normale functioneren is het belangrijk om te praten met personeels- en familieleden die de patiënt goed kennen.

Codering:

• 0. Gedrag niet aanwezig
• 1. Gedrag aanwezig, niet anders dan gewoonlijk
• 2. Gedrag aanwezig, lijkt anders dan gewoonlijk (bijv. plots begonnen of aan het verslechteren; anders dan enkele weken geleden)